Liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân hiện nay vẫn còn nhiều bất cập. Khi thì doanh nghiệp không tuân thủ hợp đồng, khi thì nông dân bỏ hợp tác. Dưới đây là ba giải pháp được các chuyên gia đề xuất để hạn chế tình trạng này.
Tóm tắt bài viết
Tỷ Lệ “Bẻ Kèo” Cao Giữa Doanh Nghiệp Và Nông Dân
Tình trạng “bẻ kèo” trong chuỗi giá trị nông nghiệp đã tồn tại nhiều năm và vẫn còn phổ biến. Tại diễn đàn Thúc đẩy hợp tác, liên kết, phát triển chuỗi giá trị nông nghiệp tại Việt Nam, GS.TS Trần Đức Viên, nguyên Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, đã nêu ra một ví dụ điển hình: khi doanh nghiệp ký hợp đồng thu mua nông sản với giá 7.000 đồng/kg, nhưng đến khi thu mua thực tế, giá thị trường tăng lên 10.000 đồng/kg. Doanh nghiệp chỉ trả đúng mức tiền đã ký trong hợp đồng, khiến nông dân không đồng ý và “bẻ kèo”.
Ông Viên nhận định rằng chuỗi liên kết nông nghiệp hiện nay rất lỏng lẻo, thiếu cơ chế ràng buộc pháp lý, dẫn đến tỷ lệ “bẻ kèo” cao. Khi thì doanh nghiệp không tuân thủ hợp đồng, khi thì nông dân bỏ hợp tác.
Ba Giải Pháp Hạn Chế “Bẻ Kèo”
1. Đầu Tư Cho Nông Dân:
Doanh nghiệp nên đầu tư vào giống, vật tư phân bón, kỹ thuật cho nông dân thông qua hợp tác xã. Nhiều doanh nghiệp ở Đồng bằng sông Cửu Long đã thực hiện tốt việc này, điển hình như Tập đoàn Lộc Trời. Các hộ nông dân sử dụng dịch vụ hỗ trợ của Lộc Trời khó có thể “bẻ kèo”.
2. Chính Quyền Địa Phương Làm Trọng Tài:
Chính quyền địa phương nên đứng ra làm trọng tài giữa doanh nghiệp và hợp tác xã hoặc hộ nông dân. Điều này sẽ giảm số lượng doanh nghiệp bị “bẻ kèo”.
3. Ký Quỹ Với Ngân Hàng:
Doanh nghiệp nên ký quỹ với ngân hàng. Nếu vi phạm hợp đồng, doanh nghiệp sẽ bị mất tiền ký quỹ.
Khuyến Khích Phát Triển Hợp Tác, Liên Kết
Từ năm 2018, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 98 với nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi nhằm khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Các dự án liên kết được hỗ trợ 30% vốn đầu tư máy móc, trang thiết bị và xây dựng các công trình hạ tầng phục vụ liên kết.
Các bên tham gia liên kết còn được hỗ trợ giống, vật tư, bao bì, nhãn mác sản phẩm tối đa không quá 3 vụ hoặc 3 chu kỳ sản xuất. Ngoài ra, còn có hỗ trợ tối đa 40% chi phí chuyển giao, ứng dụng khoa học kỹ thuật mới, áp dụng quy trình kỹ thuật và quản lý chất lượng đồng bộ theo chuỗi.
Việc thực hiện các giải pháp này không chỉ giúp giảm thiểu tình trạng “bẻ kèo” mà còn tạo ra một môi trường hợp tác bền vững giữa doanh nghiệp và nông dân, góp phần phát triển nông nghiệp bền vững tại Việt Nam.
Tuy nhiên, sau khoảng 7 năm, tình hình vẫn chưa thực sự khả quan. Theo ông Viên, hiện nước ta chỉ có khoảng 4.000 hợp tác xã nông nghiệp tham gia vào chuỗi liên kết, chiếm khoảng 1/5 số lượng hợp tác xã nông nghiệp trên toàn quốc. Điều này cũng chỉ đạt khoảng 1,2% tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam đầu tư vào ngành nông nghiệp.
Đáng lo ngại hơn, chỉ có khoảng 25% doanh nghiệp trong lĩnh vực nông lâm nghiệp tham gia chuỗi liên kết và chỉ có khoảng 14% tổng số sản phẩm nông nghiệp tham gia vào chuỗi liên kết. Điều này đồng nghĩa rằng hơn 80% sản phẩm nông nghiệp vẫn chưa tham gia vào chuỗi liên kết và do đó vẫn gặp khó khăn khi tiếp cận thị trường tiêu thụ, khiến cho nguy cơ rủi ro vẫn đang đe dọa phần lớn nông dân.
Theo: Vietnamnet
